Στις 3 Ιουλίου 1971, ο Τζιμ Μόρισον, ο χαρισματικός frontman των The Doors και μια από τις πιο αινιγματικές μορφές της ροκ ιστορίας, βρέθηκε νεκρός στην μπανιέρα του διαμερίσματός του στο Παρίσι, σε ηλικία μόλις 27 ετών.
Ήταν μια στιγμή που έμελλε να περάσει στον θρύλο, τροφοδοτώντας παράλληλα μια ολόκληρη θεωρία γύρω από τη λεγόμενη «Κατάρα των 27».
Η σύντροφος του Τζιμ Μόρισον, Πάμελα Κούρσον, ήταν εκείνη που τον βρήκε, αναίσθητο μέσα στο νερό. Λίγο πριν, οι τελευταίες του λέξεις μαρτυρούσαν μια γλυκόπικρη τρυφερότητα: «Pam, are you still there?» («Παμ, είσαι ακόμα εκεί;»). Η επίσημη εκδοχή ανέφερε καρδιακή ανεπάρκεια εξαιτίας χρόνιου αλκοολισμού. Ωστόσο, το ότι δεν έγινε ποτέ νεκροψία –μια πρακτική που στη Γαλλία δεν ήταν υποχρεωτική όταν δεν υπήρχαν «ύποπτες συνθήκες»– άφησε όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Δημοσιογράφοι, βιογράφοι και άνθρωποι της νύχτας του Παρισιού υποστήριξαν πως πέθανε από υπερβολική δόση ηρωίνης σε νυχτερινό μαγαζί και πως το σώμα του μεταφέρθηκε κρυφά στο σπίτι για να αποφευχθεί το σκάνδαλο. Ο Sam Bernett, τότε διευθυντής του Rock ’n’ Roll Circus Club, υποστήριξε: «Τον βρήκα νεκρό στις τουαλέτες. Μετά κάποιοι τον πήραν με αυτοκίνητο».
Η Κούρσον, καταρρακωμένη, κράτησε το μυστήριο άθικτο. Η ίδια θα πεθάνει τρία χρόνια αργότερα, σε ηλικία επίσης 27 ετών, από υπερβολική δόση.
Ο τάφος στο Père‑Lachaise και το «Κατά τον δαίμονα εαυτού»
Η κηδεία του έγινε σχεδόν μυστικά, με ελάχιστους παρόντες. Θάφτηκε στο ιστορικό κοιμητήριο Père‑Lachaise, πλάι στον Όσκαρ Ουάιλντ και τον Σοπέν. Στον λιτό τάφο του, μια επιγραφή στα αρχαία Ελληνικά τον συνόδευσε για πάντα: «ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ», που σημαίνει ουσιαστικά «πράττω σύμφωνα με αυτό που η συνείδησή μου θεωρεί σωστό», δηλαδή ενεργώ σύμφωνα με τον εσωτερικό μου οδηγό ή την προσωπική μου ηθική, αδιαφορώντας για το τι θα πουν οι άλλοι ή για τις κοινωνικές επιταγές.
Στην αρχαία ελληνική σκέψη, ο όρος «δαίμων» δεν είχε αρνητική ή διαβολική έννοια, αλλά αναφερόταν σε μια θεότητα-προστάτη, ένα είδος προσωπικού πνεύματος ή «φύλακα άγγελου» που συνόδευε τον άνθρωπο από τη γέννησή του μέχρι τον θάνατο και καθοδηγούσε την προσωπική του εξέλιξη. Έτσι, η φράση υποδηλώνει ότι ο Μόρισον έζησε τη ζωή του πιστός στον εαυτό του, ακολουθώντας την εσωτερική του φωνή και τη δική του μοίρα, χωρίς να συμβιβάζεται με τα κοινωνικά πρότυπα ή τις προσδοκίες των άλλων.
Η κατάρα των 27 και η αιώνια έλξη του μύθου
Η τραγική του απώλεια ήρθε να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τον θρύλο της λεγόμενης «Κατάρας των 27».
Η φράση αυτή περιγράφει το μυστηριώδες φαινόμενο κατά το οποίο κορυφαίοι μουσικοί και καλλιτέχνες πεθαίνουν στα 27 τους χρόνια, συχνά κάτω από δραματικές ή ανεξήγητες συνθήκες. Ο Μόρισον ανήκει στους πιο χαρακτηριστικούς εκπροσώπους της ομάδας αυτής, μαζί με τον Μπράιαν Τζόουνς των Rolling Stones, που πέθανε το 1969, τον Τζίμι Χέντριξ και την Τζάνις Τζόπλιν, που έφυγαν το 1970. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, το φαινόμενο απέκτησε σχεδόν μυθολογική διάσταση όταν προστέθηκαν και άλλα εμβληματικά ονόματα, όπως ο Κερτ Κομπέιν των Nirvana το 1994 και η Έιμι Γουάινχαους το 2011.
Παρόλο που η «Κατάρα των 27» δεν έχει επιστημονική βάση και πρόκειται ουσιαστικά για μια στατιστική σύμπτωση, η διαδοχή αυτών των πρόωρων θανάτων δημιούργησε έναν ισχυρό συμβολισμό γύρω από την καταστροφική λάμψη της δόξας και το τίμημα που πληρώνουν συχνά οι χαρισματικοί δημιουργοί.
Κληρονομιά και ανυπότακτη αύρα
Πενήντα πέντε χρόνια μετά, ο Τζιμ Μόρισον παραμένει ο αιώνιος Lizard King, ο ασυμβίβαστος ποιητής που αψήφησε τα όρια. Οι στίχοι του, άλλοτε μυστικιστικοί και άλλοτε προκλητικοί, συνεχίζουν να συγκινούν. Στη συνείδηση των θαυμαστών του, δεν ήταν μόνο ένας τραγουδιστής, αλλά μια μοναδική ψυχή που έζησε και έφυγε όπως ήθελε: κατά τον δαίμονα εαυτού.
Η φωνή του αντηχεί ακόμη στους στίχους: «This is the end…» – το τέλος που έγινε αρχή για έναν θρύλο που δεν παύει να στοιχειώνει την ιστορία της μουσικής.
